Ngày 11-3-2015, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số   890/NQ-UBTVQH13   về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Sa Thầy để thành lập huyện Ia H'Drai thuộc tỉnh Kon Tum. Sau 10 năm được thành lập, với nỗ lực không ngừng nghỉ của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong huyện, diện mạo huyện biên giới Ia H'Drai hôm nay đang dần thay da, đổi thịt và có nhiều khởi sắc, tạo nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Ngày 20-12-2013, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 126/NQ-CP về việc điều chỉnh địa giới hành chính để thành lập mới 3 xã thuộc huyện Sa Thầy, là xã Ia Dom, xã Ia Tơi và xã Ia Đal, đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, tiền đề để chuẩn bị thành lập huyện mới Ia H’Drai.

Xuất phát từ yêu cầu phát triển chung của tỉnh, của đất nước trong thời kỳ đổi mới, xu thế và điều kiện phát triển của khu vực Bắc Tây Nguyên và quá trình chuẩn bị quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội khu vực Nam Sa Thầy, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 cùng với tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân các dân tộc trong huyện. Ngày 11-3-2015, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 890/NQ-UBTVQH13 về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Sa Thầy để thành lập huyện Ia H'Drai thuộc tỉnh Kon Tum, theo đó huyện Ia H’Drai có 98.013,22 ha diện tích tự nhiên, 11.644 nhân khẩu và 03 xã là Ia Dom, Ia Đal và Ia Tơi; địa giới hành chính: Đông giáp tỉnh Gia Lai, Tây giáp Campuchia, Nam giáp tỉnh Gia Lai và Campuchia, Bắc giáp huyện Sa Thầy.

Sau khi được thành lập, huyện Ia H’Dải cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức: Cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn nhiều thấp kém; nền kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, với cây trồng chính là cây cao su nhưng diện tích kinh doanh chưa đáng kể, sản lượng và giá bán thấp; các ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ chưa phát triển; mạng lưới trường lớp học, y tế cơ sở chưa được đầu tư xây dựng đồng bộ nên việc giảng dạy, học tập và khám, chữa bệnh gặp nhiều khó khăn; đội ngũ cán bộ, công chức của huyện được điều chuyển từ các huyện, các sở, ban, ngành của tỉnh về, đang trong giai đoạn củng cố kiện toàn, thiếu về số lượng biên chế và kinh nghiệm thực tiễn nên hoạt động hiệu quả chưa cao...

Với ý chí, khát vọng vươn lên; Đảng bộ, chính quyền các cấp đã lãnh đạo Nhân dân từng bước khắc phục khó khăn, vươn lên và đã gặt hái được những thành tựu quan trọng trên mọi mặt.

Diện mạo Trung tâm hành chính huyện ngày càng khang trang, đổi mới

Kinh tế phát triển ổn định, duy trì tăng trưởng khá, tổng giá trị sản xuất năm 2024 đạt 8.651,28 tỷ đồng, tăng 21 lần so với năm 2015. Cơ cấu kinh tế dần chuyển dịch đúng hướng, gắn với tiềm năng, thế mạnh của huyện, tỷ trọng ngành nông, lâm, thủy sản chiếm tỷ lệ 30,19%; ngành công nghiệp, xây dựng chiếm tỷ lệ 87,75%; ngành thương mại, dịch vụ đạt chiếm 3,88%. Thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn năm 2024 ước đạt 118,16  triệu đồng, tăng 31 lần so với năm 2015. Việc phát triển các thành phần kinh tế được quan tâm, đến nay huyện có 28 doanh nghiệp, 17  hợp tác xã, 352 cơ sở sản xuất kinh doanh (tăng 341 hộ kinh doanh so với năm 2015).

Lĩnh vực nông-lâm nghiệp phát triển khá nhanh; với chính sách thu hút, ưu tiên đầu tư, các chương trình, dự án, việc liên kết giữa doanh nghiệp và người dân trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, phát triển hạ tầng thiết yếu các khu sản xuất nông nghiệp, huyện đã phát triển và mở rộng một số cây trồng chủ lực có lợi thế, giá trị kinh tế cao, hình thành các vùng sản xuất tập trung, thâm canh theo vùng và một số vùng sản xuất gắn với chế biến, như chuối, cao su, sầu riêng... Chăn nuôi phát triển mạnh, dịch chuyển sang phát triển theo hướng bán công nghiệp, tổng đàn gia súc 9.500 con, tăng 6,3 lần so với năm 2015,  gia cầm 51.000 con, tăng 3,1 lần so với năm 2015; các diện tích mặt nước được khai thác, sử dụng có hiệu quả để phát triển thủy sản, đến nay tổng diện tích thủy sản 31 ha, sản lượng 401 tấn. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (chương trình OCOP) đạt được kết quả tích cực, đến nay huyện có 12 sản phẩm OCOP 3 sao, trong đó 02 sản phẩm được tỉnh công nhận và 10 là sản phẩm OCOP 3 sao do huyện công nhận.

Lĩnh vực lâm nghiệp được đẩy mạnh trên nhiều mặt, đạt được kết quả tích cực từ giao đất, giao rừng cho hộ gia đình đến công tác quản lý, khoanh nuôi, bảo vệ, trồng mới và chi trả chế độ về bảo vệ, phát triển rừng; tỷ lệ che phủ rừng hiện nay của huyện đạt 87,10% (tăng 69,5% so với thời điểm thành lập huyện).

Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội có bước phát triển đột phá, sản xuất, đi lại của Nhân dân ngày càng thuận tiện, chất lượng cuộc sống từng bước được nâng cao. Sau khi huyện được thành lập, để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng của huyện mới, huyện đã huy động các nguồn lực từ các chương trình, dự án của Trung ương, tỉnh, kết hợp với nguồn lực của huyện, sớm ưu tiên cho xây dựng, nâng cấp kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, tập trung xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện và hạ tầng đô thị; đến nay 100% xã có đường ô tô từ huyện đến trung tâm được cứng hóa, 100% số thôn có đường tới thôn được cứng hóa, 100% số hộ được sử dụng điện lưới quốc gia; trụ sở làm việc các cơ quan, ban ngành, đoàn thể huyện, xã, cơ quan, trường học, bệnh viện, sân vận động, nhà văn hóa, các công trình phúc lợi công cộng được xây mới, nâng cấp, sửa chữa, cơ bản đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, y tế, giáo dục, nhu cầu văn hóa của Nhân dân.

Nông nghiệp phát triển theo hướng công nghệ cao

Giáo dục, Y tế ngày càng có nhiều tiến bộ; huyện đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục THCS mức độ 2 (trong đó 01 xã đạt mức độ 3), xóa mù chữ mức độ 2. Hệ thống trường lớp học, cơ sở vật chất,thiết bị, đồ dùng dạy học được đầu tư, sửa chữa, đáp ứng yêu cầu dạy học và nuôi dưỡng học sinh bán trú; tỷ lệ phòng học kiên cố, bán kiên cố đạt 96% (tăng gần 60% so với năm 2015), có 2 trường đạt chuẩn quốc gia (tăng 200% so với ngày thành lập huyện). 100% giáo viên có trình độ chuyên môn đạt chuẩn, số giáo viên dạy giỏi, học sinh giỏi cấp tỉnh, học sinh đỗ vào các trường đại học tăng mạnh. Mạng lưới y tế, cơ sở vật chất kỹ thuật, trang thiết bị từ huyện đến xã được đầu tư đảm bảo điều kiện phục vụ chăm sóc và khám chữa bệnh cho Nhân dân. Các chương trình mục tiêu Quốc gia về y tế được triển khai tích cực, hiệu quả; Trung tâm Y tế huyện được đầu tư xây dựng khang trang, hiện đại; 100% xã được công nhận đạt Bộ tiêu chí Quốc gia y tế xã; tỷ lệ bác sĩ/vạn dân đạt 5,3.

Các chính sách an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa, chính sách đối với người có công được quan tâm triển khai thực hiện; thu nhập và chất lượng cuộc sống của Nhân dân nói chung và các hộ chính sách từng bước được nâng lên. Chương trình mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo bền vững đạt được những kết quả tích cực; diện mạo nông thôn không ngừng đổi mới. Đến nay, toàn huyện có 20/21 thôn đạt chuẩn nông thôn mới, 02 thôn đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, có 3/3 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 01 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân trên 10%/năm, năm 2024 tỷ lệ hộ nghèo của huyện còn 3,99%.

Cùng với sự phát triển về kinh tế - xã hội, hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở cũng không ngừng được củng cố, kiện toàn và hoạt động ngày càng hiệu lực, hiệu quả. Hiện nay, Đảng bộ huyện có 32 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc (7 Đảng bộ cơ sở, 25 chi bộ cơ sở), với 773 đảng viên (tăng 17 tổ chức cơ sở đảng, hơn 500 đảng viên so với năm 2015); có 21/21 thôn đã có tổ chức đảng trực thuộc Đảng ủy xã; có 21/21 thôn trưởng là đảng viên; trong đó có 15/21 đồng chí là bí thư kiêm trưởng thôn.  Đội ngũ cán bộ từ huyện đến cơ sở từng bước được chuẩn hóa, đảm bảo số lượng, không ngừng được nâng lên về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị; tính đến hết năm 2024 toàn huyện có 339 cán bộ, công chức, viên chức, trong đó: đại học và sau đại học chiếm 87,5%; trình độ cao cấp lý luận chính trị, cử nhân chiếm 0,06%; trung cấp lý luận chiếm 23,9%. Quốc phòng, an ninh được giữ vững ổn định; công tác đối ngoại được tăng cường, đoàn kết. Khối đoàn kết các dân tộc trong huyện ngày càng được củng cố vững chắc.

Qua 10 năm xây dựng và phát triển, huyện Ia H’Drai đã đạt được nhiều kết quả nổi bật trên các lĩnh vực và chúng ta tự hào về những thành tựu đã đạt được. Đây là kết quả sự đoàn kết, thống nhất và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở với các chủ trương, quyết sách, chương trình, kế hoạch, giải pháp đúng đắn, sát thực tiễn; sự đồng lòng, cần cù, siêng năng của người dân, là cơ sở, nền tảng, sức mạnh và động lực thúc đẩy đưa Ia H’Drai từng bước vượt qua khó khăn, tiến những bước tiến vững chắc.

Chặng đường 10 năm qua kể từ ngày huyện được thành lập, từ một vùng đất mới còn khó khăn, thiếu thốn, bất cập mọi mặt, nhưng với sự nỗ lực to lớn, đến nay diện mạo huyện ngày càng khang trang, đổi mới hơn trên vùng đất biên giới phía Tây Nam của tỉnh, tạo đà cho sự phát triển đi lên của huyện Ia H’Drai trong tương lai.